Önce Türkiye Süprem Konseyi sonra da Büyük Doğu kurulmuştur. Doğal olarak bu iki masonik güç kurumsal yönetimlerinde bağımsızdır. Ancak Rit'in 1. dereceden 33. dereceye kadar bir uyum gerektiren dizgesi, iki farklı kurum arasında yetkileri belirleyen bir sözleşmeyi gerekli kılmaktadır. Çok kısa bir sürede bu sözleşme hazırlanır ve 20 Kasım 1909 Cumartesi günü törenle imzalanır. Buna ilişkin bildiri Özgür Masonlar Büyük Locası yayın organı Mason Dergisinde yer almaktadır.

Süprem Konsey Büyük Loca ilişkilerini belirleyen, gereksinme görüldüğünde karşılıklı uzlaşıyla yenilenen ve zaman içinde kurumsal yol haritaları konusunda belirleyici olan bu sözleşmeleri Konkordato adıyla biliyoruz. 20 Kasım 1909 sonrasında yenilenen, yer yer değişiklikler gösteren Konkordatolar olmuş. Bu sözleşmeler kimi zaman Türkiye Büyük Doğusuyla, kimi zaman Türkiye Büyük Locasıyla, Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası'yla, Büyük Mason Mahfili'yle, Özgür Masonlar Büyük Locası'yla ya da Kadın Mason Büyük Locası'yla imzalanmış. Sözleşmelerin bir tarafındaki büyük locaların isimleri hatta zaman içindeki nitelikleri değişse de, Türkiye Süprem Konseyi hem kurumsal hem de niteliksel açılardan hep aynı kalmış.

Bu sözleşmeleri tarih sürecinde ve oluştukları dönemin genel koşulları uyarınca incelemek bize Türk Masonluğu'nun gelişimindeki yaşamsal ipuçlarını verecektir. Bunun özel, ayrıntılı ve çözümlemelerle gelişime ışık tutacak araştırmalara konu olacağını umarak, bu kitap kapsamında sözleşme ayrıntılarına yer vermek istemiyoruz. Ancak yapılmış olan ilk sözleşmenin ilk ve son sayfalarını paylaşmanın genel yapı ve tarihsel zenginlik açılarından yararlı bir aktarım olacağını düşünüyoruz. Yedi sayfalık ilk Konkordatonun başlığı "Türkiye Büyük Doğusu (Büyük Loca) ile Türkiye Süprem Konseyi Arasında Bağıtlanmış Sözleşme" başlığını taşıyor. Bu kitapta sadece ilk sayfada yer alan ilk üç maddeyi paylaşacağız.

"Madde 1: Osmanlı İmparatorluğu ve bağlı yörelerde Ekose Masonluğun düzenleyici gücü olan Süprem Konsey, Büyük Doğunun (Büyük Loca) Türkiye'de, Osmanlı İmparatorluğunda ve bağlı yörelerde 1. dereceden 3. dereceye kadar, 3. derece dahil, ilk üç derecenin tek düzenli otoritesi olduğunu duyurur.

Madde 2: Büyük Doğu (Büyük Loca) kendi açısından, Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti 33. ve son derecesi Süprem Konseyini, Rit'in tek Düzenli Gücü ve düzenleyicisi olarak tanır. Bütün Osmanlı İmparatorluğu ve bağlı yörelerde 4. dereceden 32. dereceye kadar, 32 dahil, dereceler üzerindeki Ulusal Yönetimini (Jüridiksiyonunu) kabul eder ve ilk üç dereceye ilişkin Yönetsel Yetkilerini kendisine devretmiş olduğunu belirtir.

Madde 3: Süprem Konsey, Büyük Doğuya (Büyük Loca) 1'den 3'e kadar derecelerde çalışacak localar kurmak ve bağımsız olarak bunları yönetmek hakkını devreder. Büyük Doğu (Büyük Loca) kendi açısından bu belirlemenin dışına çıkmamayı ve sadece 1. dereceden 3. dereceye kadar çalışacak olan locaları kurmayı; ilk üç derece dışında aydınlatma yapmamayı yükümlenir. Büyük Doğu (Büyük Loca) birden üçe kadar olan derecelerin yönetsel gücü olduğu için bünyesine Ekose Federasyonu ve Düzenli Masonluk tarafından uygun bulunan ritleri ve sembolizmaları katabilir ama ilk üç dereceden yukarısı için hiçbir aydınlanma yapamaz."

Görüldüğü gibi ilk üç madde yapılan anlaşmanın genel çerçevesi açısından oldukça belirleyicidir. Devamını yeni araştırmalara bırakarak, Sözleşme'nin son sayfasını da paylaşmakta yarar görüyoruz. Bu sayfa içerdiği imzalar açısından bir tarih zenginliği, masonik koleksiyon derinliği ve geçmişe saygı inceliği taşımaktadır. Kurumsal ve kişisel mühürlerle bezenmiş bu sayfada sağda Süprem Konsey adına ve Ekose Masonluğun Tek Yetkisi olarak Egemen Gran Komandör Aziz Hasan Paşanın imzası vardır. Sanına ek olarak G:. M:. (B:. Ü:.) harflerini de kullanmış olması dikkat çekicidir. Bunun altında sırasıyla Gran Komandör Yardımcısı Cavit Bey, Büyük Genel Denetçi Galib Bey, Büyük Arşiv ve Kütüphane Sorumlusu Mişel Naradunyan ve Büyük Şansölye Genel Sekreter David J. Kohen kardeşlerin imzaları vardır. Sayfanın bize göre sol tarafında ise Büyük Doğu Büyük Loca adına Büyük Üstat yazısının altında Talat Paşanın imzası yer almaktadır. Onun altında sırasıyla Büyük Birinci Nazır Mehmet Ali, Büyük İkinci Nazır Suhami, Büyük Yasalar Sözcüsü Sarim Kibar ve Büyük Sekreter Osman Talat kardeşlerin imzaları bulunmaktadır. Sadece mühürleriyle bile eşsiz olan bu tarihsel emanetin en altında, Yardımcı Danışman yazısı, Joseph Sakakini kardeşin mührü ve imzası vardır.

İlk Konkordatonun başlangıç ve bitiş sayfalarını incelemenize sunarken, bunca emeği, bunca özveriyi ve o günlerde yaşanan coşkuyu bir kez daha anımsıyor, adını andığımız kardeşlerin simgeselliğinde tüm kardeşlerin katkıları önünde bir kez daha eğiliyoruz.


İLK KONKORDATO'NUN BİRİNCİ VE SONUNCU SAYFALARI - 1

İLK KONKORDATO'NUN BİRİNCİ VE SONUNCU SAYFALARI - 2

Bu yazı ; Bornocu Ersan Tarafından yazılmış olup, 1909 , Büyük Doğu , Türkiye Süprem Konseyi kategorisine eklenmiştir. Bu ve buna benzer yazıları RSS 2.0 . ile takip edebilir, ve eğer istersende bu yazıya 1 yorumda sen yapabilirsin!

Büyük Doğu Görevlilerinin Göreve Ge...

Büyük Görevli Antları

Jüridiksiyonlar Arası İlk Anlaşma

Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti Tü...